طرح مدیریت هوشمند ارتقای بهره وری محصولات راهبردی کشاورزی

رئیس سازمان بسیج جامعه کشاورزی گفت: در دولت سیزدهم به صورت ویژه حمایت مناسبی از طرح ارتقای بهره وری در محصولات راهبردی کشاورزی شده است.

به گزارش پایگاه خبری کشاورز نگار، برنامه “میز اقتصاد” در گفتگو با  آقای محمد رضا جهانسوز رئیس سازمان بسیج جامعه کشاورزی کشور استاد کشاورزی دانشگاه تهران و  آقای علیرضا مهاجر معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی  به موضوع  ارتقای بهره وری در محصولات راهبردی کشاورزی پرداخت .جزییات این گفتگو به شرح ذیل است.

مجری : طرح بسیج همگام با کشاورز به طرح مدیریت هوشمند ارتقای بهره وری محصولات راهبردی کشاورزی ارتقا یافت عملیات اجرایی طرح مدیریت هوشمند ارتقای بهره وری محصولات راهبردی با مشارکت وزارت جهاد کشاورزی و سازمان بسیج جامعه کشاورزی آغاز شده است. تمرکز این طرح بر ۵ محصول راهبردی گندم، جو، دانه‌های روغنی برنج و ذرت و البته گوشت قرمز است و قرار است در ده میلیون هکتار از اراضی کشاورزی اجرایی شود گفته شده محور این طرح ترویج و آموزش کشاورزان برای استفاده از روش‌هایی است که بتوانند محصولات بیشتری از زمین‌های کشاورزی برداشت کنند موضوعی که در قانون برنامه ششم و همچنین سیاست‌های کلی برنامه هفتم که توسط رهبر معظم انقلاب ابلاغ شده بود نیز مورد تاکید قرار گرفته است. در برنامه امروز به این موضوع خواهیم پرداخت که ساز و کار اجرایی این طرح به چه شکل خواهد بود؟ و چه خدماتی به کشاورزان در این طرح ارائه خواهد شد و در نهایت با اجرای این طرح چه میزان به تولیدات محصولات راهبردی کشاورزی کشورمان افزوده خواهد شد. ” میز اقتصاد با محوریت طرح مدیریت هوشمند ارتقای بهره وری محصولات راهبردی “قبل از این که گفتگو را آغاز کنیم گزارش همکارانم در میز کشاورزی خبرگزاری صدا و سیما را ببینیم.

                                                                پخش گزارش

سوال: همانطور که در گزارش هم مشخص بود ورود سازمان بسیج به حوزه کشاورزی تقریبا یک قدمت ده ساله دارد. چه ضرورتی داشت که بسیج در این حوزه وارد شود؟

جهانسوز: شهادت حضرت فاطمه (س) را تسلیت عرض می‌کنم. به طور کلی بسیج بعنوان یک حرکت مردمی و یک امتداد مردمی و جهادی انقلاب اسلامی به شمار می‌رود. ما با توجه به این که هزاران مهندس کشاورزی و دانش آموختگان بخشی داشتیم که دارای توانمندی‌های ویژه‌ای بودند و در شبکه بسیج حضور داشتند، از طرفی هم مواجه بودیم با این مسئله که بین محصولات مختلف یک فاصله عملکردی وجود دارد و واقعا این در ظاهر یک تهدید است که ما مثلا زمینی که توان تولید ده تن گندم دارد، داریم از آن ۴ تن برداشت می‌کنیم. ما تخمینی که زدیم و بررسی که شد به این نتیجه رسیدیم که دلیل این اختلاف بیشتر عدم ورود یافته‌های تحقیقاتی و عرصه‌های کشاورزی است.

سوال: یعنی عدم اطلاع و شناخت کشاورزان است؟

جهانسوز: بله حالا ممکن است بخشی از این باشد ممکن است بخشی مدیریت ویژه و علمی بخش باشد ممکن است بخشی از این مدیریت هوشمند باشد و البته من خیلی با این واژه موافق نیستم که؛ ببینید کشاورزان معمولا با شرایط موجود بهترین تصمیم را می‌گیرند منتها اگر مواجهه شوند قطعا با علوم جدید، با مسائل جدید و به عینه مشاهده کنند که این ارزشی دارد برایشان، قطعا خواهند آمد. در هر صورت ما تصمیم گرفتیم که با ریاست محترم وقت بسیج تصمیم گرفتیم که اساس حرکت سازمان بسیج مستضعفین در بخش کشاورزی روی ارتقاء سطح علمی و بهره وری عرصه‌ها بگذاریم، با استفاده از توان علمی دانش آموختگان بخش کشاورزی.

سوال: قبل از این که برویم روی طرح جدید و راجع به ویژگی هایش صحبت کنیم. قدری در خصوص طرح بسیج همگام با کشاورز اگر آماری دارید و نتایج آن طرح به کجا رسید و چه دستاورد‌هایی را برای حوزه کشاورزی مان داشت را توضیح بدهید.

جهانسوز: ما خوشبختانه در دولت سیزدهم به صورت ویژه حمایت مناسبی از این طرح شد، و در زمینه‌های مختلف که بعضی از این، اولا من فراموش کردم خدمت برادر بسیار عزیزم جناب اقای مهندس مهاجر سلام دارم و برای ایشان که واقعا همیشه در این سازمان از روز اول از سال ۹۲ در کنار ما بودند آرزوی موفقیت داریم و انشاالله بتوانیم از توانمندی‌های ایشان و تیم بسیار خوبشان استفاده کنیم. ما اول این را بیان کنم که نحوه برخورد ما با کشاورزان بیشتر به این صورت خواهد بود که بر اساس یافته‌هایی که ما از فرماندهان جنگ داریم، فرماندهان جنگ خودمان در دفاع مقدس بیشتر ما سعی می‌کنیم سراغ کشاورزان برویم، پس این اتفاق خواهد افتاد، ما برای این که توان داشته باشیم وارد عرصه‌ها بشویم، عرض کردم در حال حاضر هم حضور داریم، ولی با حمایت‌های ویژه‌ای که دولت انجام داده و قرارگاه امام حسن مجتبی و سازمان بسیج مستضعفین و سپلاه پاسداران انجام می‌دهند انشاالله ما در زمینه لجستیک و ورود این حمل و نقل، جابجایی و حضور این عزیزان در عرصه بیش از پیش وارد خواهیم شد، مسئله دیگری که ما داریم در حاضر ما حدود ۱۲ هزار و ۵۰۰ نفر عزیزان در عرصه‌های زراعت و دامپزشکی و دامپروری داریم که دراین طرح دیده شده که انشاالله این تعداد امسال به حدود ۲۰ هزار نفر خواهد رسید و انشاالله در پایان طرح ما به حدود سی هزار نفر این‌ها را خواهیم رساند. تفاوت یا نقطه‌ای که ما دنبال آن هستیم همین طور که بیان شده، مدیریت هوشمند ارتقاء بهره وری است اولین ویژگی این است که عزیزانی که در این طرح شرکت می‌کنند از طرف بسیج، بسیجی هستند و در قالب حرکت‌های جهادی حرکت می‌کنند و اگر هم هزینه‌ای می‌گیرند این کمک هزینه است و بیشتر صرف پوشش مسائل جانبی حضور اینهاست این یک ویژگی است. دومین ویژگی این است که ما در این طرح زمین محور حرکت می‌کنیم یعنی چه؟ یعنی توان، تکنولوژی و علوم در استفاده گرفتیم و انشالله در برنامه‌های بعدی خواهیم دید که ما بر اساس سطوحی که جی پی اس زده شده، سطوحی که یا با مقایسه با کشاورزان نمونه یا با استفاده از مدل‌های ویژه، پتانسیل و قوه اش را ندارند تشخیص می‌دهیم که واقعا عرصه چقدر باید محصول داشته باشد بعد بلافاصله بر اساس سامانه‌ها و دفترچه‌هایی که پر می‌شوند و یک سیستم هوشمند تشخیص داده می‌شود که چه محدودیت‌هایی وجود دارد بعد از این که محدودیت‌ها تشخیص داده شد، در پایگاه‌های بسیج روستایی ما شاهد این می‌شویم که کشاورزان و پرسنلی که کشاورزان و مربیان ما به همراه دهیاران حضور دارند و بعنوان واحد‌ها شاید ریزترین واحد در کل کشور باشد. ما چیزی در حدود ۲۰ هزار پایگاه روستایی داریم و این قوی‌ترین شبکه حضوری است برای روستا‌های کشور؛ لذا در این شبکه‌ها ما پس از این که محدودیت‌ها از زمین‌ها استخراج شد، وارد.

سوال: بعد آن وقت برنامه ریزی می‌کنید که اصلا چه محصولی آنجا کشت شود که بتوانیم بیشترین خروجی را داشته باشیم؟

جهانسوز: ما سعی و تلاش ویژه مان این است که در قالب حرکت‌ها و الگوی کشت وزارت جهاد کشاورزی وارد عرصه شویم. چون این کار، کار مشترک است و قطعا اجرای الگوی کشت مورد نظر ماست، مثلا اگر محصولی در جایی مورد نظر نیست که کاشته شود ما به هیچ عنوان ورود نمی‌کنیم و بعد از آن ما یک ویژگی که دوباره این طرح دارد این است که این محدودیت‌ها که استخراج شد این‌ها وارد ستاد‌های رفع محدودیت شهرستانی می‌شود. در آنجا فرمانده سپاه، مدیر جهاد و فرماندار حضور دارند، کشاورزان خبره بررسی می‌کنند که چه مقدار قابل حل است در منطقه؛ لذا پس از این فرآیند ما سعی می‌کنیم حتی المقدور کمک کنیم به تدارکاتی که علاوه بر آموزش‌های ترویجی که ما با این عزیزان خواهیم داشت سعی کنیم این محدودیت‌ها برطرف شود و خود به خود پس از رفع محدودیت‌ها محصول ارتقا پیدا میکند.

سوال: الان این بحثی که رد خبر بود ده میلیون هکتار، آیا زیرساختش آماده شده است؟

جهانسوز: بله ما به فضل الهی در کشور هیچگونه کمبودی نداریم ما از بعد علم و علوم کشاورزی سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، موسسات متعددی دارد، حدود دو هزار و ۵۰۰ عضو هیئت علمی، چند هزار کارشناس، همین طور در دانشگاه‌ها تعداد بسیار زیادی حدود ۷ هزار نفر ما افراد مرتبط با کشاورزی و عضو هیئت علمی داریم، علاوه بر تمام این‌ها توان دانشجویان ار شد و دکترا بعنوان مدیریت رفع مشکلات. این یک بعدش است. توان زیرساختی شبکه‌های آی تی ما بسیار بسیار قوی است، و الان داریم از این‌ها استفاده می‌کنیم.
ما فضایی که داریم، یک سیستم، حالا من دوست ندارم بگویم مانیتورینگ، ولی کنترل رصد بگوییم، ما یک کنترل رصد آموزشی داریم ما تمام اعضایی که وارد عرصه می‌شوند هر عملیاتی که می‌خواهد شروع شود و کاری که می‌خواهد شروع شود قطعا این‌ها آموزش‌های سنگین مرتبط با آن است می‌بینند و بعد وارد آن عرصه می‌شوند و تمام این‌ها از طریق ما کنترل می‌شود از مرکز، از طریق استان کنترل می‌شود.

سوال: اقای مهاجر در صحبت هایتان به بحث الگوی کشت هم اشاره کردید، اجرای این طرح یعنی طرح ارتقای بهره وری محصولات کشاورزی چه کمکی می‌تواند به اجرای هر چه بهتر الگوی کشت کند؟

مهاجر: همانطور که جناب اقای دکتر جهانسوز هم فرمودند، در بحثی که یکی از پروژه‌های بزرگی که وزارت جهاد کشاورزی بعد از حدود ۵۰ سال که روی زمین مانده بود بحث اجرای الگوی زیر کشت بود که ما برای اصلاح اجرای الگوی کشت در کشور برنامه‌های زیادی همانطور که عرض کردم تدوین کردیم که یکی از آن بحث کشت قراردادی است و در کشت قراردادی و در اصلاح اجرای الگوی کشت ما بحث بهره وری جزو اصول اولیه ما است که بر سه پایه بحث نیاز کشور، ما چه چیزی نیاز داریم و این نیاز را در کجای کشور تامین کنیم که بحث اقلیم پیش می‌آید و با اقتصاد خانوار کشاورز باید تطبیق بدهیم و در این سه پایه ما اصلاح اجرای الگوی کشت را در دستور کارمان قرار دادیم، الان که من از استان گلستان با شما صحبت می‌کنم به همین دلیل فردا ما با همه فرمانداران، بخشداران و مراکز خدمات کشاورزی، جلسه داریم که بتوانیم این اصلاح اجرای الگوی کشت را تدوین کنیم و آموزش بدهیم انشاالله در همه استان‌ها ما حضور پیدا خواهیم کرد. حالا در این اجرا بسیج هم جامعه بسیج مهندسین کشاورزی که جامعه فعال و پویا و بزرگی در کشور هستند در کنار ما خواهند بود که انشاالله بتوانیم نیاز کشور را در محصولات اساسی تا آنجایی که امکان دارد و امکانات آب و خاک ما اجازه می‌دهد انشاالله تامین کنیم و دست مان را از بیگانگان کوتاه کنیم.

سوال: یک آماری به بینندگان در خصوص آخرین وضع اجرای الگوی کشت بدهید بعد از حدود سه ماه که از ابلاغ آن گذشته است در چه شرایطی به سر می‌برد؟

مهاجر: اصلاح اجرای الگوی کشت می‌دانید که ما به صورت طبیعی کشاورزان ما از صد‌ها سال پیش با توجه به نیاز و اقلیم الگوی کشت را اجرا میکردند ما می‌خواهیم این الگوی کشت را اصلاح کنیم در جهت تامین نیاز کشور و بدون اینکه به آب و خاک ما لطمه‌ای بخورد. ما الان تقریبا ۱۵ تا از محصولات اساسی کشور را در این مرحله در این برنامه در دستور کار خودمان قرار دادیم، الان بیشتر از نصف از استان‌ها حضور پیدا کردیم، کل استان‌ها در دستور کار خودشان قرار دارند می‌توان گفت که انشاالله ما بتوانیم در سال‌های آینده اصلاح اجرای الگوی کشت را به نحو احسن به اتمام برسانیم.

سوال: اقای جهانسوز برآورد شما از نتایج اجرای طرح چیست فکر می‌کنید بعد از حالا اگر بخواهیم یک افق ۵ ساله یا ۷ ساله ببینیم نتایج آن برای حوزه کشاورزی کشورمان چه خواهد بود؟

جهانسوز: عرض کردم و خود شما هم مستحضرید پیچیدگی‌های بخش کشاورزی بسیار زیاد است، ما برای این که بتوانیم ورود پیدا کنیم قطعا باید علم و تکنولوژی در مدیریت وارد شود. ما با استفاده از این مدیریت هوشمند که انشاالله به صورت بسیار قوی‌تر و با مشارکت وزارت جهاد پیاده خواهد شد، هدف‌هایی که ثبت کردیم برای حرکت، این است که حدودا انشاالله در این ۵ محصول ما به یاری خدا به حد خودکفایی برسیم. ما توان این را داریم، من در صحبت‌هایی که دیروز هم داشتم بیان کردم که این طرح، طرح خودکفایی محصولات روغنی، توسط سازمان بسیج تهیه شده و برنامه‌های راهبردی تهیه شده، ما هدفگیری مان انشاالله روی حضور در ده میلیون هکتار از دوازده میلیون هکتار عرصه‌های کشور است و انشاالله هدفگیری دیگرمان در زمینه ارتقاء تولیدات گوشت قرمز ورود به عرصه ۴۵ میلیون دام از ۶۰ میلیون دام کشور است و ما قطعا انشاالله با توجه به عنایت ویژه‌ای که مقام عظمای ولایت و همچنین دولت سیزدهم دارد انشاالله شاهد این حرکت فراگیر خواهیم بود و امکانات کشور ما عرض کردم از همه جنبه در حدی است که ما انشاالله موفق شویم و به سطح ده میلیون هکتار و خودکفایی محصولات که در واقع به مفهومی هم دستور مقام عظمای ولایت به سازمان بسیج روی قضیه است باشیم.

سوال: انشاالله، گفتید که و البته آقای مهاجر هم به آن اشاره کردند که کشاورزان اگر بخواهند از مزایای این طرح استفاده کنند و مشارکت کنند باید به مراکز بسیج در کشور مراجعه کنند درست است؟ جهانسوز: ما در کلیه، عرض کردم حدود ۲۰ هزار پایگاه بسیج روستایی داریم منتها نحوه حرکت ما بیشتر به این صورت است که مهندسین ما در عرصه‌ها پخش هستند. سوال: خودشان سراغ کشاورزان خواهند رفت؟

جهانسوز: بله

سوال:، اما کشاورزان اگر بخواهند اطلاعات کسب کنند یا مشارکت کنند می‌توانند به مراکز بسیج مراجعه کنند آن وقت اجرا و حضور این طرح برایشان هزینه‌ای دارد؟

جهانسوز: نه خیر،

سوال: یعنی تمام آموزش‌ها و کمک‌هایی که انجام می‌شود به صورت رایگان است.

جهانسوز: تسهیل گری که باز تسهیل گری یکی از ویژگی‌های دیگری است که توسط سازمان ما اجرا می‌شود و متفاوت با مفهوم ترویج و توانمندسازی و کمک به کشاورزان است برای پیدا کردن راه‌هایی که در اختیارشان است این شبکه ما به صورت ویژه در عرصه‌ها حضور دارند و انشاالله حضور بیشتری خواهند داشت ولی پایگاههای بسیج روستایی در واقع مکان هایی هستند که انشاالله می توانند مراجعه کنند و بهره مند شوند . .